kitap kritiği: eski İstanbul Ramazanları

Ramazan 11 ayın sultanı.. maddi, manevi faydaları kelimelerle anlatılamayacak huzur ayı.. bu duygular Eski İstanbul Ramazanları kitabında yüksek bir zevk ve huşu ile daha da önemlisi sevgiyle anlatılmış.. tabii ki Halit Fahri Ozansoy'un çekici üslubuyla.. hemen her Ramazan bir kere okurum bu eseri.. ve her okuyuşumda yeni bir pencere açılır adeta.. bir dönem bilmeden anlamadan okuyup geçtiğim bir kelime (misal pitoresk) üzerinden bir yıl geçtiğinden bir sonraki bilerek okuyuşumla anlama bürünür.. Ramazan hazırlıkları, eski zaman adetleri, insanların davranış kalıpları oldukça ayrıntılı anlatılır.. bu anlatıda yazar oldukça kapsayıcıdır.. yani ramazanın gelmesine sevinenler kadar, “yevm-i şek” dolayısıyla sevinenlere de yer verir.. zaman zaman dönemin siyasi yapısı da ele alınır kitapta.. baskıcı bir dönemde yaşayan toplum için ramazanın bir deşarj olma işlevi üzerinde durulur.. ki bu sayede İstanbul halkı gece sokağa çıkabilir ve etkinliklere katılabilir.. yine bu bağlamda kadınlar ve erkekler daha serbest bir ortamda görüşebilme imkanına kavuşur.. kitabın oruç yiyenler hakkındaki bölümü -özellikle de Rıza Tevfik’in oruç yerken polisçe gözaltına alınması sırasında yaptığı Yahudi taklidi- oldukça ilginçtir.. ramazanlardaki eğlence hayatını süsleyen karagöz, meddah, orta oyunu, kuklacılar, meddah kahveleri eserde epeyce ayrıntılı işlenir.. diş kirası gibi gelenekler ve yeri geldikçe İstanbul yangınları gibi konular hakkında da önemli ipuçları verilir.. kitabın en önemli özelliği içtenliği.. bizim insanımızı gene bizim insanımızın diliyle anlatıyor.. eski Ramazanlar neymiş diye sorup duranlar için okunması gereken bir eser..