denetim günlükleri: iç denetime gençlik aşısı
geçen
hafta perşembe günü Marmara Üniversitemizin biricik kulüplerinden denetim
kulübünün düzenlediği bir etkinlikte gençlerle beraberdik günlükçüm.. önce biz
kamu iç denetçileri olarak bir oturum yaptık (ki modertörü bendim sayın günlük)
ardından da özel sektör iç denetçileri söz aldı.. konuşma sırası gelen gençlerin
ise doğal olaraktan 😉en fazla merak ettikleri husus kariyerleri ile ilgili
oldu.. öğrencileri dinlerken çok imrendim.. biz öğrenciyken ne böyle
imkanlarımız vardı ve ne de bu kadar bilinçliydik (neyse hotel California
mottosuna bağlamayacağım, bu ayrı bir yazı konusu).. bir öğrenci “audit
çalışmak istiyorum (ifade çok hoş bu arada😊) sizce kamu mu özel mi” minvalinde sual
eyledi.. bir başkası “kamuda iç denetçi nasıl olunur?”.. sorusuna soluk oldu..
bu sorulara –“özelliklen” de ikincisine- kamuda çalışan bir denetçi olarak
cevap vermekte zorlandık.. kamuda iç denetçi olmanın uzuuuuunnnn sürecini
düşününce beni bir terleme bile aldı handiyse.. hatta bu soruya cevap
verilmemesi için uğraştım.. çünkü dediğim gibi çok uzun bir prosedür gerektiriyor..
yok efendim önce kamuya girecen, sonra belli bir süre (5 ya da 8 yıl gibi
ölesiye uzun seneler) çalışacan, ardından sınava girecen eğitime katılmaya hak
kazanacan, o da yetmedi eğitim sonucunda sertifika snavına girecen ve eğer
kazanırsan bir üst yönetici de seni atarsa şayet iç denetçi oluverecen..
gülümsediğini görüyorum günlük.. tabii -adeta Nasreddin Hocanın alacaklısına
dediği gibi- peşin parayı görünce nasıl da gülersin pişkin pişkin de mi?.. uzun
ince bir yoldayım gidiyorum gündüz gece bağlamı bas bas bağırıyor sanki.. peki nasıl
olmalı?.. gençleri mesleğe daha kolay nasıl alabiliriz?.. diye sorunca aklıma
yıllardır savunduğum yardımcılık müessesesi geliyor.. tamam yine memuriyetten
de geçişler olsun ancak belli bir kotada yardımcı statüsünde kamuya iç denetçi
alınabilsin.. alınmalı.. böylelikle mesleğin kültürel aktarımı üstat-çırak
ilişkisi şeklinde aktarılabilir.. ve meslek gençlerin görüş ve dahi varış
sahasına gireceğinden daha bilinir hale gelir.. ve nihayet gençleşir.. üstelik
kariyer bir meslekten bahsediyorsak bunun olmazsa olmazı yardımcılık
kurumudur.. ve kurumlarsa bir mesleği meslek yapan davranış örüntüleridir.. yarına
ancak kurumsal kodları olan meslekler kalabilecektir; kurumların aktarımı ise
ancak gençlerle mümkün olabilecektir…
Sevgili gunluk yazarina katiliyorum ve her zaman ic denetimle olgili yapilacaklar listesinin ilk üçune alirim bu konuyu.ve iki yonuyle savunurum 1.si mesleki gelisimin acisindan 2.si ise mesleki aidiyetin olusmasi bakimindan
YanıtlaSilkatkın için teşekkür ederim devrem Mehmet Hulusi.. belki bir yerlerde duyulur ve gereği yapılır ümidiyle yazmaya ve yorumlamaya devam...
SilSevgili günlük yazari, iç denetcilik kariyer bir meslek/görev degil. Şef,müdür,daire başkanı gibi bir görev/pozisyon sadece tabi ki önemli bir görev,ancak bir kariyer meslek degil. İç denetçi çalıştığı organizasyonun risk tanimlamsinin doğruluğu,bu risklere karsi alınan aksiyonlarin/kontrollerin doğruluğu, tamligi ve etkinligini tetkik etmek, hata ve noksanliklari üst yönetime raporlamak, hata aramak, zimmeti bulmak, iş surecine doğrudan mudahale etmek, hüküm vermek değil. Üst yöneticiye danışmanlık, bakanin veya genel müdürün doğal danışmanı durumundaki daire başkanına işini nasil yapacağı konusunda akıl vermek degil. İş süreci etkinliği risk tanimlarinin doğruluğu,kontrollerin tam ve doğruluğu ile etkinliğini bütüncül olarak değerlendirebilme kabiliyet ve yetisi yani bir iç tetkik faaliyeti. Bence iç denetimin bir türlü içinden çıkamadığı,yani açmazı iç denetimin müfettişlikle ilgisinin olmadığı iki görevin birbiriyle hicbir ilgisinin olmadığının özellikle kamuda bir türlü kabullanilmemesi, bununda tek nedeninin iç denetime müfettiş kökenli kişilerin alınması olarak değerlendiriyorum. Saygılarımla..
YanıtlaSiliç denetimin bir kariyer meslek olmadığı fikrine katılmam mümkün değil.. keza mesleğin orijini olan ülkelere ve de düzenlemelere bakıldığında standartlarıyla, uygulamanın biçimselliği ile, ilkelerinin evrenselliği ile, mesleğe giriş ve ilerleme süreçleriyle tam da bir (profesyonel) kariyer meslek.. üstelik ülkemizdeki düzenlemeler göz önüne alındığında iç denetçi sertifikasına –ki iç denetim, sertifikası olan ender denetim unvanlarından biridir- sahip olabilmek için denetim elemanlığında ya da belirtilen pozisyonlarda belli bir süre çalışmak ve ardından açılan sınavı kazanmak, sınavın peşinden gelen eğitim sonucunda tekrar yapılan sınavı kazanmak gerekiyor.. işin yapılış biçimine bakıldığında her denetim için ayrı ayrı düzenlenen rehberleri, tüm Türkiyeyi kapsayan otomasyon yazılımı ve tüm kurum ve kuruluşlarda aynı adla tesmiye ediliyor oluşu iç denetim kariyer meslek değilse hangi meslek kariyer meslektir sorusunu akıllara getiriyor.. sahi sizce kariyer meslek nedir?.. özetle düzenlemelerimize göre iç denetçi olabilmek için kişinin önce kurum, uygulamalar ve mevzuat hakkında bilgi sahibi olması ve bazı duayen akademisyenlerin belirttiği gibi önceki pozisyonu update etmesi gerekiyor.. iç denetçinin, daire başkanına akıl vermek gibi bir görevi olmadığı doğru.. ancak iç denetimin mevzuatta yer alan tanımında da anlaşılabileceği üzere üst yöneticinin asıl doğal danışmanı iç denetçiler olduğu da bir hakikat.. teftiş kökenli olmak konusuna gelince.. her mesleğin önemli ve de kendine göre bir misyonu olduğuna inanan biri olarak, iç denetçilerin eski mesleklerinden çok şeyler kazandığını düşünüyorum.. buna mukabil farklı bir pozisyon olan iç denetime adaptasyonu olumsuz yönde etkileyen mesleki bagajlarının da bulunduğuna katılıyorum.. ancak bunlar mesleğin ilk kuruluş yıllarında kalan hadiseler olup, bunlar iç denetçiler global organizasyonu –yani IIA’i ki şunu da belirtmek gerekir: IIA bir denetim unvanı için küresel ölçekli en etkin organizasyonlardandır- izledikçe, somut olarak örneğin CIA, CRMA, QIAL etc. sertifikalarını aldıkça giderek ortadan kalkmakta ve iç denetçiler “uluslararası kariyer bir meslek olan” iç denetim mesleğine uygun faaliyetler icra etmektedir.. saygılarımla…
Silİç denetçiliğin bir kariyer meslek olmadığını söylemek, iç denetim mesleği konusundaki bilgisizlikten kaynaklanmaktadır. İç denetim ile teftişinin birbiri ile alakasının bulunmadığını söylemek de bence ileri derecede bir cahillik ürünüdür. Ayrıca şef, müdür ve daire başkanı gibi idare hiyerarşisindeki kademe yöneticileri ile iç denetçinin benzer bir görev ve pozisyonda olduğunu söylemek, elma ile armudun toplamının portakal olduğunu iddia etmekle aynı derecede saçma ve gereksiz bir önermedir. Cahillik ancak okumakla giderilir denilse de okuduğunu anlamak ve yorumlamak da belli bir zekayı ve tecrübeyi gerektirmektedir. Tavsiyem, iç denetim mesleği ile ilgili olarak iç denetim koordinasyon kurulunun sitesinde bulunan mevzuatların incelenmesidir. Bununla birlikte, internette mesleğin geçmişi ve geleceği ile ilgili olarak faydalı pek çok makale bulabilirsiniz. Son olarak, arkasında belli bir tarihsel gelişimi bulunan iç denetim mesleğini bence böyledir diye kendi kafanıza göre tanımlayamazsınız. Bu durum, birinin izlediği film ve oynadığı video oyunlardaki tecrübelere dayanarak F-16 pilotuna hedefini vururken nasıl manevra yapılacağını söylemesi kadar saçmadır.
SilUlkemizde Denetim mesleğinin uluslararasi entegrasyonunun saglanarak olusturulmus olan mesleki standartlara uygun olarak yapilmasi amaciyla 2003 yilinda once bankacilik kanunu ve daha sonra spk tabi sirketlerinde ve nihayetinde de kamu da ic denetim zorunlu hale gelmistir. ic denetim aslinda yonetim anlayisindaki degisime paralel bir evrim gecirmistir. Boylelikle kurumsal yonetim uygulamalarinin izlenmesi, stratejik plan performans programi uygulamalari, risk yonetimi ve ic kontrol standartlarinin kurumsal uygulamalarinin danismanlik ve guvence faaliyetiyle yerlesmesi ve etkinliginin degerlendirilmesi seklinde bir misyonu da vardir.Diger taraftan bilgi teknolojidi denetimi ve performans denetimi gibi denetim uygulamalariyla denetim meslegi kendi icinde de uzmanlasmayi gerektirmekte ve degisen teknolojiye kendini adapte etmistir. ic denetim kendi icinde cok teknik bir is ve uygulayanlar uluslararasi bir meslek icra etmektedirler.iste bu yuzden ulkemizde bir ic denetci dunyanin herhangi bir yerindeki bir ic denetci ile ayni terminolojiyle konusmasi ve denetim uygulamalariyla ilgili ortak payda da bulusabilmeleri dertlesmeleri ve anlasabilmeleri mumkundur. Iç denetim meslegi hakkinda getirilen bir cok elestiri maslesef hic bir arastirmsya bilgiye dayali olarak yapilmiyor genelde gordukleri birkac ic denetci uzerinden analiz yaparak bir cikarsamada bulunuyorlar. Daha ilginci duşuncelerini veya yorumlarini paylasırken de bu sığliklarindan hic cekinmiyorlar.Bu durumun kök nedeni analizini yapmak gerekirse, 2000 li yillarda hizla gelisen internet kullanimi ile insanlarin her konuda ve sorumsuzca bilgi ve kanita dayanmadan aklina geleni yazacak mecralarin olusmasidir.bilgi yerini aklima geleni soylerim olsada olur olmasa da.
YanıtlaSil